जातीय विभाजनको अन्त्य गर्नुपर्छ

कमल ज्ञवाली / पाल्पा  बाहुन वा क्षेत्रीको छोरोले दलितकी छोरीसंग विवाह गर्दा आएको हेडलाइन मलाई हेडलाइन हेडलाइनजस्तो लाग्दैन, फेरि  मान्छेहरु हल्ला गरिराछन ।

केटा र केटीको विवाह चलिराछ, सबजना विन्दास । दलित अदलित भन्दै माइकिंग गर्ने माइकेहरु पनि मासुभात दन्काइ राखेका छन ।

केटाकेटीको विहेमा पनि दलितको घन्टी झुन्डाउने घन्टेहरु पन्तकी छोरी बलात्कृत हुदा वाहुन महिला बलात्कृत भयो भन्दैनन् र फेरि परियारकी छोरी वलात्कृत हुदा दलित महिला वलात्कृ भन्दै ढोल पिट्दै कुद्छन ।महिलाप्रतिको अन्याय हो भने दलित – अदलित किन रु त्यो उनीहरु जानुन ।

यँहा बाहुनले बाहुन मार्दा बाहुनले बाहुनलाई नै मार्यो यार भनेर कसैले भन्दैन ।किनभने त्यहा सिर्फ एउटा मानवले अर्को मानवको हत्या गरेको हुन्छ । तर जब एउटा कामीले एउटा वाहुनलाई मार्छ अथवा एउटा बाहुनले कामीलाई मार्छ यहा मानावले मानवलाई होइन मानवले दलितलाई वा दलितले मानवलाई मारिएको हुन्छ ।

 

यँहा वास्तवमा न त कोहि सानो जातको मरेको छ न कोहि ठुलो जातकोले मरेको छ । त्यहा मरेको छ केवल एक मानव । मरेको छ त केवल एक नेपाली । यसलाई दलित(अदलित बीचको द्वन्दको रूपमा मा बाहुनको आखाले देखेन ।

 

म त दलित शब्द नै लेख्न र भन्न नपाउने संविधान बनिनुपर्छ भन्ने लाग्छ र नेपालमा दलित शब्द जहिलेसम्म हट्दैन तबसम्म जातीय भेदभावको त्यान्द्रो झुन्डिनै रहन्छ भन्ने यो तर्कमा म अहिलेसम्म अडिग छु । यो शब्दको विकल्प खोजिनु पनि हुदैन ।

 

कुनै पनि वाहुनले आइ एम प्राउड टु बी बाहुन भनेर छाती नाफुलाए नि हुन्छ । न त कामी दमाईले नै आफुलाई दलित ठानेर न्याउरे हुन जरुरी छ । मानिसको उच्चता कामको आधारमा कायम हुन्छ जातको आधारले हुदैन । जातको आधारमा क्षमताको मुल्याङकन हुदैन ।

 

कुनै दमाईलेले सगरमाथा चढ्यो भने एउटा नेपालीले सगरमाथा चढेको हुन्छ । दलितले सगरमाथाको आरोहण गर्यो भनेर जातीय विज्ञापनको जालो फैलाउन जरुरी छैन । कर्ण दास आफ्नो क्षमताले कर्ण दास भएका छन ।

 

शिव परियार जातको कारण गायक भएका होइनन । रक्सिको मातमा सुर्वाल मुत्त्दै हिड्ने सानो जात भनिएका मान्छेहरु पनि जातको कारण सुर्वाल मुतेका होइनन । यहाँ मानवताको छ चिन्ता , तिमी जात जात भन्छौ । बोल्नेले दलित पत्रकार , दलित कलाकार , दलित गायक , दलित फलानो , दलित चिलानो भनेर वाकी रहेको हुन्छ , यता सुन्ने गदगद ।

 

तिनै गदगद हुनेहरु अन्यायमा परे दलितमाथि अन्याय भन्दै आफुलाई सानो बनाउछन । आफुलाई मानव ठान्ने हो भने त मानव अन्यायको ठुलो र फारकिलो न्याय माग्ने हो ।

कसैले दलित बनाउछ भने त्यसलाई रोक्न नसकिएला तर आफैले आफैलाई दलित बनाउने जालो त अवश्य तोड्न सकिन्छ । आफैले आफैलाई दलित बनाउने जालो नाच्यातुन्जेल अरुले समानताको समाज निर्माण गर्छ भन्नु गधाले बाछो ब्याउछ भनेर आशा गर्नु मात्र हो ।

तिमीलाई सानो बनाएर दिईएको दलित कोटाले कोहि प्रतिभाशाली बाहुनको अवसर त गुमेको छैन ? तिमीले स्कुल पढ्दा दलित कोटाबाट पाएको छात्राव्रितिले एउटो गरिबभन्दा गरिब बाहुन केटोको पढाइ त रोकिएन रु यस्तो भेदभावामै गर्व गर्दै समानताको भाषणको के औचित्य होला र रु आफैले आफुलाई सानो जातको भनेर कोटामा फारम भर्दा आफैमा निच भावना जाग्छ भने स्वतन्त्र प्रतिस्पर्धाको लागि किन माग गर्दैनौ रु समानताको नाममा कोटामा अवसर खोजेर कति युगसम्म आफैले आफैलाई दबाउने रु खुल्ला प्रतिस्पर्धा गरेर नै हामी पनि अरुभन्दा कम छैनौ भनेर देखाम न हुन्न रु समानता त तब महसुस हुन्छ जहा खुल्ला प्रतिस्पर्धा गरेर एउटा दमाइ केटो प्रधानमंत्री बन्छ ।

कोटाबाट पसेर रास्ट्रपति नै बनेपनि असमनाताको आत्मबोधले छटपटिनु पर्यो भने के मज्जा ? बाहुनले कोटामा आखा लगायो भन्लाऊ तर तिम्रो क्षमता र कुशलतालाई दाग लगाउने यस्ता तत्वले हामीलाई असमानता बोझ हुन्छ ।

मरो भान्सामा जो कोहि पनि जातको कारण पस्ने हिम्मत गर्दैन भने त्यसले मलाइ असमानताको महसुस हुन्छ ।

 

लोकसेवा भर्न जादा संगैको साथीले दलित कोटा भर्दा मलाई असमानताको महसुस हुन्छ । संगै संघर्ष गरेको साथीले उत्कृष्ट दलित युवाको ट्याग पाउदा प्रश्न गर्छु उसले उत्कृष्ट युवा पुरस्कार किन पाएन रु मलाई बाहुनभन्दा हजुर भन्दिने मैले कामी भन्दा को कामी रु को कामी रु भनेर न्यु खोज्ने साथीहरुले असामानता गरेको महसुस हुन्छ ।

 

यो कामी , दमाई , सार्की , बाहुन , क्षेत्री , नेवार इत्यादि नाममात्र हो । यसमा कुनै परिचय हुदैन भनेर आफै स्वतन्त्र हुने म विन्दास बाहुन हुन सक्छु भने यहि सत्यतालाइ विश्वास गर्ने तिमी बिन्दास कामी किन हुन सक्दैनौ रु मैले त मेरो वाहुनवाद त्यागिसके , तिमीले तिम्रो दलितवाद कहिले त्याग्ने साथि ?

मेरो घरमा आएका जो कोहिलाई पनि हाम्रो भान्सामा आउन रोकिदैन । मेरो आमा बाले अहिलेसम कसैलाई पानी , खाना , धारा नछुनु भनेको सुन्या छैन ।

वर्षमा एक दुइ घरको कार्यक्रममा गाउकालाई बोलाइन्छ । वरपरका कार्की , लिम्बु , बाहुन , क्षेत्री , राइ , विक , परियार , तोलांगी , मगर , नेवार सबै आउछन ।चुलो त्यहि हुन्छ , खाने ठाउ त्यहि हुन्छ ।

जो जहा बसे नि हुन्छ ।मेरो घरमा आउने साथिहरुलाई प्रष्ट छ । मैले समानता असमानताको गफ नगरे जातको नाममा एनजीओ चलाउनेले त गर्दैनन क्यारे रु आखिर किन मान्छेले मान्छेलाई नै घृणित दृष्टिले हेर्छ ।

 

तपाईको प्रतिक्रिया